Czym jest zapis windykacyjny?

Podczas praktyki pracy w kancelarii bardzo często spotykamy się z różnymi zapytaniami Klientów z zakresu prawa spadkowego. Od kilku lat w prawie spadkowym istnieje możliwość zapisu poszczególnych przedmiotów w testamencie.

Wcześniej takie rozrządzenia były traktowane jako powołanie do całości spadku, a przecież nie zawsze spadkodawca chce przeznaczać cały swój majątek w ręce jednej osoby. Zapis windykacyjny umożliwia rozdzielenie poszczególnych składników spadku nawet na osoby niepowołane do dziedziczenia.

Każda osoba powołana do dziedziczenia zyskuje prawo do nabycia określonego udziału w masie spadkowej lub jego całości – zależnie od woli spadkodawcy. Samo powołanie nie oznacza jednak definitywnego nabycia spadku, ponieważ do tego potrzebna jest zgoda wyznaczonej osoby. W ciągu 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku potencjalny spadkobierca może odrzucić przypadający mu majątek i tym samym traci on prawo dziedziczenia.

Art. 981¹ § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku. Jest to właśnie zapis windykacyjny. Jest on jedną z form rozrządzenia spadkowego, które dokonane może zostać wyłącznie w testamencie notarialnym. Przedmiot, który zostanie zapisany w innym oświadczeniu woli takim jak np. testament ustny bądź testament sporządzony własnoręcznie będzie bezskuteczny. Przy tego rodzaju czynnościach prawnych niezbędna jest forma aktu notarialnego.

Art. 981¹§2 Kodeksu Cywilnego reguluje co może być przedmiotem zapisu windykacyjnego

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

1. rzecz oznaczona co do tożsamości;
2. zbywalne prawo majątkowe;
3. przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;
4. ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytko­wania lub służebności;
5. ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Jest to katalog zamknięty. Prawo bądź rzecz, które nie należą do żadnej z wymienionych wyżej kategorii nie mogą być przedmiotem zapisu windykacyjnego

Reasumując zapis windykacyjny to forma rozrządzenia spadkowego, która występuje wyłącznie w formie aktu notarialnego, dzięki któremu spadkodawca skutecznie przenosi określony przedmiot na wskazaną osobę.