Każdy z nas prędzej, czy później zetknie się w swoim życiu z prawem spadkowym, dlatego też na moim blogu postaram się rozwiać Państwa wątpliwości dotyczące wielu zagadnień związanych właśnie z prawem spadkowym, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki zachowku, często potocznie nazywanym „zachówkiem”.
Jedną z najistotniejszych kwestii dotyczących zachowku jest odpowiedź na dwa podstawowe pytania: komu przysługuje zachowek i kiedy on przysługuje?
Komu przysługuje zachowek?
Roszczenie o wypłatę zachowku nie przysługuje każdemu z krewnych osoby zmarłej, a jedynie krewnym enumeratywnie wyliczonym przez ustawodawcę w art. 991 § 1 kodeksu cywilnego, tj:
- zstępnym – czyli dzieciom, wnukom, prawnukom etc.;
- małżonkowi – z tym, że roszczenie takie nie przysługuje małżonkowi pozostającemu w separacji oraz małżonkowi przeciwko, któremu spadkodawca wystąpił z roszczeniem o orzeczenie separacji bądź rozwodu z jego winy, a żądanie spadkodawcy było uzasadnione;
- rodzicom
– którzy byliby powołani do spadku po zmarłym z ustawy.
Wiele wątpliwości budzi pytanie, czy rodzeństwo ma prawo do zachowku – jak już zostało wskazane polski ustawodawca ograniczył krąg osób uprawnionych jedynie do zstępnych, małżonka i rodziców, a co za tym idzie rodzeństwo nie jest uprawnione do zachowku.
Przykład:
Pan Jan miał 4 dzieci, żonę oraz rodziców. Pan Jan sporządził testament, w którym do całości spadku powołał swoją opiekunkę. Roszczenie o zachowek przysługuje jedynie dzieciom oraz żonie Pana Jana. Roszczenia takie nie przysługuje rodzicom Pana Jana, bowiem nawet, gdyby Pan Jan nie sporządził testamentu nie byliby oni powołani do dziedziczenia po zmarłym w drodze ustawy.
Warto zaznaczyć, iż prawo do zachowku nie przysługuje ww. jeżeli:
- Uznano ich za niegodnych dziedziczenia;
- Zostali wydziedziczeni w testamencie;
- Odrzucili spadek;
- Zrzekli się dziedziczenia w drodze umowy.
Przykład:
Pan Jan miał 4 dzieci: – Adama, Ewę, Pawła i Piotra oraz żonę. Pan Jan sporządził testament, w którym do całości spadku powołał swoją opiekunkę oraz wydziedziczył on żonę, syna Adama. 3 miesiące po śmierci Pana Jana, syn Piotr odrzucił spadek.
Roszczenie o zachowek przysługuje jedynie Ewie i Pawłowi. Roszczenia takie nie przysługuje żonie i synowi Adamowi, bowiem zostali wydziedziczeni, zaś Piotrowi z uwagi na odrzucenie spadku.
Kiedy przysługuje zachowek?
W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, czy też rozporządził swoim majątkiem jeszcze za życia w drodze darowizny na rzecz innych osób z roszczeniem o wypłatę, czy też o uzupełnienie zachowku mogą wystąpić ww. osoby, ale tylko w sytuacji gdy nie otrzymały w drodze darowizny, czy też zapisu należnej jej części majątku należącego do spadkodawcy.
Przykład:
Pan Jan miał 4 dzieci: Adama, Ewę Piotra i Pawła oraz żonę. Pan Jan w chwili śmierci był właścicielem mieszkania, którym w testamencie rozporządził na rzecz Adama. Ponadto kilka lat przed śmiercią Pan Jan w drodze darowizny przeniósł własność 4 innych mieszkać, odpowiednio na rzecz córki Ewy, syna Piotra, syna Pawła oraz żony. Każde z 5 mieszkań miało taką samo wartość.
W takim przypadku roszczenie o zachowek nie przysługuje żadnej z uprawnionych osób, albowiem każda z nich otrzymała w drodze darowizny należną jej część z majątku Pana Jana.
Proszę pamiętać, iż roszczenie o zachowek jest roszczeniem pieniężnym, co to oznacza w praktyce? Że możemy wystąpić o zapłatę konkretnej sumy pieniężnej, a nie np. o przeniesienie na naszą rzecz własności mieszkania, samochodu, czy też innej rzeczy ruchomej.
Jeden komentarz