Których darowizn przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku?

Aby określić substrat zachowku, który jest niezbędnym do ustalenia wysokości należnego zachowku, należy doliczyć do spadku wartość poczynionych przez spadkodawcę zapisów windykacyjnych oraz niektórych darowizn.

Jak wynika z powyższego nie wszystkie darowizny podlegają zaliczeniu do spadku, a mianowicie do spadku nie dolicza się:

1. Drobnych darowizn, zwyczajowy w danych stosunkach przyjętych – czyli darowizn, które zostały uczynione np. z okazji ślubu, świąt, urodzin, a ich wartość jest niewielka. Przy ocenie, czy darowizna ma charakter drobny należy uwzględnić sytuację majątkową zarówno darczyńcy, jak i obdarowanego.
2. Darowizn dokonanych na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, jeżeli zostały dokonane przez więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku – czyli darowizna dokonana np. na rzecz sąsiadki dokonana 5 lat przed śmiercią spadkodawcy podlega doliczeniu do spadku.

WAŻNE! Darowizny dokonane na rzecz spadkobierców, tak testamentowych jak i ustawowych oraz na rzecz osób uprawniony do zachowku podlegają doliczeniu do spadku niezależnie od tego, kiedy zostały dokonane. Powyższa kwestia z uwagi na literalne brzmienie przepisu budzi wiele wątpliwości, dlatego też często dochodzi do sytuacji, w której spadkobiercy, którzy zostali obdarowani przez spadkodawcę są przekonani, że z uwagi na upływ czasu od dokonania darowizny (np. 15 lat), darowizna ta nie podlega doliczeniu do spadku, co jest błędem.

3. przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu –  darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż 300 dni przed urodzeniem się pierwszego zstępnego – należy pamiętać, iż chodzi tu o sytuacje, kiedy to spadkodawca nie miał żadnych zstępnych.
4. przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi – darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

Jak ustalić wartość darowizn, które podlegają doliczeniu do spadku?

Wartość darowizny ustala się według stanu z chwili jej dokonywania i według cen z chwili ustalania zachowku.