Zachowek
Czy zachowek ulega przedawnieniu?
Czym jest zachowek?
Zachowek to instytucja chroniąca najbliższych zmarłego. Stanowi kompromis pomiędzy zagwarantowaną spadkodawcy swobodą rozdysponowania majątku na wypadek śmierci, a prawem bliskich do partycypowania (w określonym zakresie) w majątku zmarłego członka ich rodziny. Taki majątek, który formalnie należy tylko do jednej osoby, zmarłego, często jest wypracowywany przez całe pokolenia.
Jest to ułamkowa część udziału spadkowego, który przysługiwałby uprawnionemu, gdyby był powołany do dziedziczenia. To, jakiej wielkości jest to ułamek zależy np. od wieku uprawnionego. Jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, to zachowek wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W pozostałych przypadkach jest to 1/2 wartości wspomnianego udziału spadkowego.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek przysługuje tylko najbliższej rodzinie, czyli: Zstępnym (dzieciom, wnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy.
Osoby te nie są jednak zawsze uprawnione do zachowku. W pierwszej kolejności trzeba sprawdzić, czy dziedziczyłby (dziedziczą) spadek z mocy ustawy. Dopiero jeśli odpowiedź na to pytanie będzie pozytywna, można sprawdzić, jakiej wielkości zachowek będzie im przysługiwał.
Teraz pozostało odpowiedź na pytanie przewodnie niniejszego artykułu, czy zachowek ulega przedawnieniu?
Przedawnienie roszczenia o zachowek zawsze następuje po upływie 5-letniego terminu. W art. 1007 Kodeksu cywilnego dokonano jednak rozróżnienia na dwie sytuacje, w których termin ten będzie liczony na dwa różne sposoby.
Klasycznym przypadkiem jest ten, gdy spadkodawca sporządził testament i pominął w nim osobę uprawnioną do zachowku, nie decydując się przy tym na wydziedziczenie (czyli właśnie pozbawienie prawa do zachowku ) – na przykład był wdowcem mającym dwóch synów i tylko jednemu z nich przepisał cały majątek. W takiej sytuacji termin 5-letni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu. Jest to o tyle ważne, że testament nie zawsze musi podlegać ogłoszeniu tuż po śmierci spadkodawcy.
Może się jednak zdarzyć, że testamentu nie było, a danej osobie i tak będzie przysługiwać roszczenie o zachowek. Wspomniany już ojciec mógł bowiem na przykład za życia poprzez umowę darowizny przekazać jednemu z synów czy innym osobom znaczną część majątku. Ze względu na to, że darowizna też podlega zaliczeniu na schedę spadkową, drugiemu synowi może w tej sytuacji przysługiwać roszczenie o zachowek od obdarowanych. Wówczas jednak 5-letni termin przedawnienia należy liczyć od otwarcia spadku, które następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.
Co ciekawe, jeżeli sporządzono kilka testamentów, które ogłoszono i są wątpliwości, który z nich jest ważny, bieg przedawnienia prawa do zachowku ulega zawieszeniu, do czasu wyjaśnienia, który z testamentów jest prawidłowy i wywiera skutki prawne.
Jeśli mamy kilka ogłoszonych testamentów i w każdym z nich inna osoba jest powołana do dziedziczenia wtedy również okres przedawnienia nie biegnie. W przedstawionej sytuacji nie można bowiem określić wysokości zachowku.
Serdecznie zapraszamy na konsultacje do Kancelarii, która również specjalizuje się w prawie spadkowym.
Zapraszamy również pod poniższy link: Prawo spadkowe
Jeśli potrzebują Państwo pomocy prawnej z zakresu prawa spadkowego, nasza kancelaria jest do Państwa dyspozycji. Oferujemy profesjonalne wsparcie na każdym etapie postępowania spadkowego.
telefon: 12 307 14 04
formularz kontaktowy