Jako spadkobierca możemy dokonać wyboru czy przyjąć spadek:
- wprost – oznacza to przyjęcie spadku bez żadnych ograniczeń – w tym przypadku całym swoim majątkiem odpowiadamy za wszystkie przekazane długi spadkowe.
- z dobrodziejstwem inwentarza – przyjęcie to powoduje ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości otrzymanego spadku.
- odrzucić spadek
Odrzucenie spadku
Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone zarówno przez spadkobiercę ustawowego jak i spadkobiercę testamentowego. Należy pamiętać, że powód odrzucenia spadku nie jest istotny!
Aby odrzucić spadek należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w sądzie rejonowym lub przed notariuszem. Należy pamiętać, że odrzucenie spadku przed notariuszem wymaga formy aktu notarialnego!
Zgodnie z art. 1015 KC oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jest to dzień, w którym spadkobierca dowiedział się o śmierci spadkodawcy oraz o swoim powołaniu do spadku. Oznacza to, że termin nie zawsze musi być liczony od dnia śmierci spadkodawcy, czyli otwarcia spadku.
Co jeśli przeoczymy termin 6 miesięcy i nie złożymy oświadczenia o odrzuceniu spadku? Brak oświadczenia o przyjęciu czy odrzuceniu spadku oznacza dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucenie spadku po terminie jest możliwe tylko gdy spadkobierca udowodni, że działał lub zaniechał działania pod wpływem błędu lub groźby. W tym celu należy złożyć w sądzie rejonowym (właściwego według miejsca zamieszkania spadkodawcy) stosowne oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli, odpowiednio je uzasadniając. Należy także wnieść pismo o odrzuceniu spadku.
Przesłanka poddania się groźbie polega na tym, że osoba, która jest zainteresowana spadkiem grozi spadkobiercy, że pobije go lub popełni inne przestępstwo na jego szkodę czy szkodę osób mu najbliższych, jeśli ten odrzuci albo przyjmie spadek. Groźba musi wzbudzić uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona.
W przypadku przesłanki dotyczącej błędu musi on dotyczyć treści czynności prawnej, a przy tym być istotny. W szczególności chodzi tu o błąd co do tytułu powołania do dziedziczenia, co do osoby spadkodawcy czy co do przedmiotu spadku, w tym np. mylne wyobrażenie lub brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego (postanowienie SN z dnia 30 czerwca 2005 r., sygn. akt IV CK 799/04). O błędzie co do przedmiotu spadku można mówić tylko wówczas, gdy brak wiedzy nie jest wynikiem braku staranności spadkobiercy!
Osoba powołana do spadku z mocy ustawy, a która go odrzuci, traktowana jest tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku. Udział spadkobiercy, który odrzucił spadek przypada jego potomkom (zstępnym). Jeśli spadkobierca nie ma dzieci, jego udział przypada pozostałym spadkobiercom ustawowym.
W przypadku dziedziczenia testamentowego, odrzucenie spadku powoduje, że w miejsce spadkodawcy wchodzą inni spadkobiercy testamentowi – w częściach odpowiadających ich udziałom.
