W dzisiejszym poście przedstawimy różnice pomiędzy aktem poświadczenia dziedziczenia a sądowym stwierdzeniem nabycia spadku. Zapraszamy do lektury.
Obie instytucje mają za zadanie ustalenie kręgu spadkobierców oraz przypadających im udziałów. Na wstępie warto zaznaczyć, że żadna z nich nie jest obowiązkowa. Jednak warto je posiadać, gdyż stanowią potwierdzenie praw do spadku po zmarłym.
Przykład:
Kamil otrzymał po swoim zmarłym wujku piękną nieruchomość. Wiedział, że jest ona sporo warta więc postanowił ją sprzedać. Jednym z wymaganych dokumentów przy sprzedaży domu jest dokument określający podstawę nabycia nieruchomości. Kamil nie potrafił wykazać podstawy nabycia domu, ponieważ nie posiadał postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku ani aktu poświadczenia dziedziczenia.
Aby uniknąć takiej sytuacji, pamiętajmy aby zawsze ubiegać się o akt poświadczenia dziedziczenia lub sądowe stwierdzenie nabycia spadku. Przyniesie nam to wiele ułatwień!
Akt poświadczenia dziedziczenia
Dokument potwierdzający nasze prawa do spadku jest przydatny zarówno przy dziedziczeniu ustawowym (wpis na ten temat znajduje się tutaj) jak i przy dziedziczeniu testamentowym.
Aby sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia musimy udać się do notariusza. Pamiętajmy, że jeśli jesteśmy w posiadaniu testamentu szczególnego tzn. testamentu ustnego, podróżnego lub wojskowego to notariusz odmówi nam sporządzenia aktu.
Do sporządzenia APD potrzebna jest zgoda wszystkich osób uprawnionych do spadku. Do kancelarii notarialnej muszą udać się wszystkie osoby, które mogą być spadkobiercami a także osoby na rzecz których został ustanowiony zapis windykacyjny. Konieczna jest obecność wszystkich osób wchodzących do kręgu spadkobierców, także tych którzy nie zostali powołani przez spadkodawcę do spadku w drodze testamentu.
Przykład:
Pan Jan w testamencie własnoręcznym przekazał cały swój spadek wnuczce Annie. Mama Ani została pominięta. Mimo faktu, że Mama Ani nie została wskazana w testamencie, to wchodzi ona do kręgu potencjalnych spadkobierców, ponieważ jest córką pana Jana i może dziedziczyć ustawowo. Zarówno Anna jak i jej mama muszą być obecne przy sporządzaniu aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
Jeśli pomiędzy spadkobiercami zaistnieje spór to będą musieli udać się do sądu. Notariusz będzie musiał odmówić sporządzenia aktu.
Przed sporządzeniem APD notariusz sporządza protokół dziedziczenia, który pełni rolę podstawy. Zawiera m.in. informacje o sytuacji osobistej i rodzinnej czy informacje o osobach mogących wchodzić w krąg spadkobierców. Jest to dokładny opis stanu faktycznego.
Oświadczenia te są składane przed notariuszem pod rygorem odpowiedzialności karnej! Oznacza to, że w przypadku składania fałszywych oświadczeń czeka nas kara.
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku
Aby rozpocząć postępowanie sądowe w sprawie stwierdzenia nabycia spadku należy złożyć odpowiedni wniosek. Wniosek może złożyć każda osoba, która ma w tym interes prawny. Może być to nie tylko spadkobierca, ale także zapisobierca czy wierzyciel spadkodawcy/spadkobiercy. Wniosek co do zasady należy złożyć w sądzie w miejscowości w której ostatnio mieszkał zmarły spadkodawca. Powinien być to wydział cywilny Sądu Rejonowego.
Postępowanie sądowe
Sąd sprawdza wniosek pod względem formalnym – jeśli wnioskodawca zapomniał o jakimś elemencie to sąd wezwie go do uzupełnienia braków formalnych w terminie tygodniowym.
Jeśli wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne to sąd wyznacza rozprawę, na którą wzywani są wnioskodawca oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy (zarówno ustawowi jak i testamentowi). Pamiętajmy, że sprawa nie zawsze jest rozstrzygana na jednym posiedzeniu! Wezwani muszą złożyć odpowiednie zapewnienia spadkowe.
Sąd prowadząc sprawę dokonuje m.in. czynności, które mają na celu stwierdzenie jaki jest krąg spadkobierców oraz czy spadkodawca pozostawił testament.
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wpisuje niezwłocznie do Rejestru Spadkowego.
Termin
Stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, czyli momentu śmierci spadkodawcy, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia.
Oświadczenie polega na tym, że spadkobierca decyduje czy:
– przyjmie spadek wprost;
– przyjmie spadek z dobrodziejstwem inwentarza;
– odrzuci spadek.
Spadkobiercy mają 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedzieli się o tytule swojego powołania, do złożenia takiego oświadczenia. Oznacza to, że początek terminu może być różny w zależności od okoliczności.
Jeśli oświadczenie nie zostanie złożone w terminie to przyjmuje się, że spadkobierca przyjął go z dobrodziejstwem inwentarza (tzn. z ograniczoną odpowiedzialnością za długi).
Sam wniosek można złożyć nawet po upływie kilku lat. Uprawnienie do takiego wniosku nie przedawnia się.
Koszty
Zgodnie z rozporządzeniem ministra w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej:
- Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100 zł
- Za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 50 zł
- Za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł.
Do taksy notarialnej należy doliczyć 23% podatku VAT.
Natomiast, wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przez sąd podlega opłacie w wysokości 50 zł. Dodatkowo musimy wnieść opłatę w wysokości 5 zł za wpis do rejestru spadkowego.
Za wniosek o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zapłacimy 50 zł (za jedno oświadczenie).
Należy także zapoznać się z listą wymaganych dokumentów, szczególnie aktów stanu cywilnego. Pamiętajmy, że za wydanie odpisu aktu stanu cywilnego zostanie pobrana opłata.
Warto zaznaczyć, że wartość spadku nie wpływa na ceny sporządzenia dokumentów!
